Η ολοκλήρωση του θαύματος της ζωής επέρχεται με τον τοκετό, οπότε και μια νέα ζωή είναι πλέον έτοιμη να έρθει στον κόσμο μας. Αποτελεί το τελευταίο στάδιο της εγκυμοσύνης και ο φυσιολογικός τοκετός είναι και η τελευταία, φυσιολογική εξέλιξη μιας εγκυμοσύνης.

Η διαδικασία αυτή, μπορεί να διαρκέσει πολλές ώρες και η μητέρα πρέπει να γνωρίζει ποιες μεθόδους που θα πρέπει να ακολυθήσει για την περίπτωσή της. Ο χρόνος εξαρτάται από μία σειρά παραγόντων όπως η κατάσταση της εγκύου ή τυχον παρουσία επιπλοκών. Συνήθως η φυσιολογική γέννα έχει μεγαλύτερη διάρκεια όταν η έγκυος γεννά για πρώτη φορά ενώ οι αργές συστολές, αποτελούν προμήνυμα ότι ο τοκετός θα είναι γρήγορος.

Φυσιολογικός τοκετός: Θα νιώθω πόνους στη διάρκειά του;

Οι πόνοι του τοκετού είναι επώδυνοι. Ωστόσο με την ιατρική και ψυχολογική υποστήριξη που λαμβάνει μία γυναίκα που είναι έτοιμη να γεννήσει, ο τοκετός μπορεί να είναι ασφαλής και σύντομος. Υπάρχουν μια σειρά μεθόδων ανακούφισης που περιλαμβάνουν ασκήσεις χαλάρωσης και αναπνοής, μασάζ, παυσίπονες ενέσεις, αναισθησία με επισκληρίδιο ένεση, μάσκα οξυγόνου ή αζωτούχου οξειδίου και μηχάνημα διέγερσης ΤΕΝΣ.

Φυσιολογικός τοκετός: Τι πρέπει να ξέρω κατά την διάρκεια της προετοιμασίας;

Η στάση του σώματος της εγκύου είναι πολύ σημαντική πριν την γέννα. Θα πρέπει να μην συμπιέζονται τα αιμοφόρα αγγεία και η λεκάνη να μπορεί να είναι ευκίνητη. Πιο αποτελεσματική είναι η ημιόρθια ή ημιύπτια στάση σώματος αφού οι συστολές της μήτρας γίνονται προς τα κάτω, δηλαδή προς την επιθυμητή κατεύθυνση για το μωρό. Στην ύπτια θέση που είναι η πιο διαδεδομένη, μπορεί να μειωθεί η παροχή αίματος και οξυγόνου στο μωρό, εξαιτίας της πίεσης που πέφτει, ενώ και οι πόνοι μπορεί να είναι εντονότεροι.  Σε κάποιες περιπτώσεις η έγκυος στηρίζεται σε κρεβάτι, με τους αστραγάλους τοποθετημένους σε αναβολείς.

Ποια είναι τα στάδια ενός φυσιολογικού τοκετού;

Ο φυσιολογικός τοκετός έχει τρία στάδια ολοκλήρωσης: το στάδιο της διαστολής και της εξάλειψης του τραχήλου, το στάδιο της γέννησης του μωρού και το στάδιο της αποκόλλησης του πλακούντα από τη μήτρα και της εξαγωγής του από τον κόλπο.Στο στάδιο της διαστολής, ο τράχηλος της μήτρας διαστέλλεται πλήρως, προκείμενου να περάσει το κεφάλι του παιδιού. Το άνοιγμά του μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 10 εκατοστά προκειμένου να είναι σε θέση να βγει το μωρό. Ένας τοκετός θεωρείται ενεργός όταν ο γυναικείος τράχηλος διασταλεί τουλάχιστον κατά 3 εκατοστά. Σε γενικές γραμμές, το χρονικό διάστημα από την έναρξη του τοκετού έως την πλήρη τραχηλική διαστολή διαρκεί από 6 έως 12 ώρες.

Προς το τέλος του σταδίου αυτού, η έγκυος νιώθει έντονα την ανάγκη να σπρώχνει σε κάθε σύσπαση, αλλά θα πρέπει να αρχίσει την διαδικασία μόλις διασταλεί πλήρως ο τράχηλος και αρχίσει να φαίνεται το κεφάλι του μωρού. Στο στάδιο της γέννησης, το κεφάλι του μωρού πιέζει προκειμένου να βγει από το σώμα της μητέρας του, φτάνοντας στο άνοιγμα του κόλπου. Μόλις ένα μέρος του γίνει ορατό, η μητέρα θα πρέπει να σπρώξει πιο αργά, ώστε να δώσει τον απαραίτητο χρόνο στους μυες να τεντώσουν χωρίς να τραυματιστούν. Στην περίπτωση που δεν τεντώσει αρκετά το δέρμα, ο γιατρός προχωρά σε μια μικρή τομή, η οποία αμέσως μετά τη γέννα ράβεται και επουλώνεται.

Η πρώτη ένδειξη ότι το μωρό έρχεται, είναι η διόγκωση του πρωκτού και του περινέου. Μετά από δύο συστολές βγαίνει το κεφάλι του και καθώς το κεφάλι του μωρού πιέζει, υπάρχει η αίσθηση καψίματος στην μητέρα. Αφού το μωρό βγει από το σώμα της μητέρας του, ακολουθεί το κόψιμο του ομφάλιου λώρου, και το τύλιγμά του μωρού με ειδική κουβέρτα για να παραμείνει ζεστό. Η υστεροτοκία είναι το τρίτο και τελευταίο στάδιο όπου με την γέννηση του μωρού οι συσπάσεις δεν έχουν τελειώσει, καθότι ο πλακούντας βρίσκεται ακόμη μέσα στο σώμα της μητέρας και πρέπει να αφαιρεθεί. Η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει από είκοσι λεπτά έως μία ώρα, αλλά ο γιατρός μπορεί να επισπεύσει τη διαδικασία με την χορήγηση ωκυτοκίνης σε ενέσιμη μορφή.

Εάν το παιδί δεν έχει πάρει την σωστή θέση, τι πρέπει να γίνει;

Σε αυτή την περίπτωση, πιθανόν να χρειαστεί περινεοτομή, όχι μόνο λόγω θέσης του μωρού αλλά και λόγω μεγάλου μεγέθους του κεφαλιού του παιδιού ή γιατί το περίνεο δεν έχει την δυνατότητα σταδιακής διάτασης εκείνη τη στιγμή. Ουσιαστικά, μιλάμε για μια τομή που γίνεται στο περίνεο, μεταξύ του στομίου του κόλπου και του πρωκτού και μπορεί να διευκολύνει την γέννα.

Πότε είναι απαραίτητο να χρησιμοποιηθεί βεντούζα;

Η βεντούζα χρησιμοποιείται εάν καθυστερεί το δεύτερο στάδιο, αυτό της γέννησης αλλά και όταν ο τράχηλος δεν έχει πλήρη διαστολή. Σε αυτή τη διαδικασία, ο γιατρός εισάγει στον κόλπο της εγκύου ένα μικρό μεταλλικό αντικείμενο, το οποίο συνδέεται με ειδική αναρροφητική συσκευή και τοποθετείται επάνω στο κεφάλι του βρέφους. Καθώς δημιουργείται ένα κενό αέρος, η βεντούζα κολλάει στο κεφάλι του μωρού και με ένα αργό τράβηγμα το μωρό οδηγείται προς τη λεκάνη. Αν γίνει χρήση της βεντούζας, πιθανόν το κεφάλι του μωρού μπορεί να αποκτήσει ένα ελαφρύ πρήξιμο που θα υποχωρήσει από μόνο του σε διάστημα 48 ωρών.

Φυσιολογικός τοκετός και τεχνητές ωδίνες;

Σε περίπτωση επιπλοκών, υπάρχει η πιθανότητα να πρέπει να γεννηθεί το μωρό λίγο νωρίτερα και οδηγούμαστε σε τεχνητές ωδίνες, οι οποίες προκαλούνται τεχνητά με τοποθέτηση ορού στην εγκυμονούσα. Οι πόνοι σε αυτήν την περίπτωση είναι γρηγορότεροι αλλά και πιο έντονοι σε σχέση με τους φυσιολογικούς.

Τι συμβαίνει σε μια πρόωρη εγκυμοσύνη;

Όπως γνωρίζουμε, η διάρκεια της εγκυμοσύνης φτάνει μέχρι και τις 40 εβδομάδες, ωστόσο ένα στα δέκα μωρά γεννιέται πριν την 37η εβδομάδα, οδηγώντας σε πρόωρο τοκετό. Μπορεί να τον προκαλέσουμε και και τεχνητά, εάν διαπιστωθούν επιπλοκές όπως προεκλαμψία, αιμορραγία ή έχει σταματήσει να αναπτύσσεται το έμβρυο. Σε ιδιαίτερα πρόωρο τοκετό, κάποια μωρά μπορεί να έχουν αναπνευστικά προβλήματα, αυξημένο κίνδυνο για εγκεφαλική αιμορραγία, επιπλοκές στο νευρικό και γαστρεντερικό σύστημα ενώ μπορεί να είναι πιο επιρρεπή σε λοιμώξεις, ίκτερο και να εμφανίσουν δυσκολία στην διατροφή. Αν δεν υπάρχει ρήξη υμένων, ο καρδιακός ρυθμός του μωρού είναι φυσιολογικός, δεν υπάρχουν σημάδια μόλυνσης της μήτρας, προεκλαμψίας ή αποκόλλησης του πλακούντα, ο γιατρός θα προσπαθήσει να καθυστερήσει τον τοκετό. Στην αντίθετη περίπτωση, με φαρμακευτική αγωγή θα βοηθηθούν οι πνεύμονές του να αναπτυχθούν ταχύτερα.

Πως παρακολουθείται ιατρικά μια έγκυος που θεωρείται υψηλού κινδύνου για πρόωρη γέννα;

Πρώτα από όλα προχωράμε σε υπερηχογράφημα και εκτίμηση του μήκους του τραχήλου της μήτρας, με κολπικό υπερηχογράφημα. Οι τελευταίες μελέτες έχουν δείξει ότι σε περιπτώσεις βραχέος τραχήλου, η χορήγηση προγεστερόνης μειώνει μέχρι και 40%, το ποσοστό ενός πολύ πρόωρου τοκετού. Η καλύτερη αντιμετώπιση του πρόωρου τοκετού σήμερα συνίσταται στην έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση. Παράλληλα θα πρέπει να εξαντλούνται όλα τ ιατρικά μέσα ώστε να συνεχιστεί η κύηση για όσο το δυνατό μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.