Τα ινομυώματα είναι καλοήθεις όγκοι,  πρόκειται δηλαδή για σχηματισμούς από μυϊκές ίνες που συσσωρεύονται στα τοιχώματα της μήτρας. Προσβάλλουν μία στις τέσσερις γυναίκες, ενώ ο βαθμός στον οποίο επηρεάζουν την υγεία εξαρτάται από το μέγεθος και την ακριβή τους θέση. Στις μισές περιπτώσεις δεν προκαλούν προβλήματα, παρόλα αυτά, μπορεί να δημιουργήσουν σοβαρές επιπλοκές και για τον λόγο αυτό, μπορεί να αποτελέσουν έναν πραγματικά ύπουλο εχθρό για την υγεια σας…

Πιο συγκεκριμένα, τα ινομυώματα εμφανίζονται ιστολογικά ως διακριτές στρογγυλές μάζες, άσπρες ή στο χρώμα του δέρματος, που διαχωρίζονται ξεκάθαρα από τον γύρω ιστό της μήτρας. Σε πολλές περιπτώσεις, βρίσκονται είτε μέσα στο σώμα της μήτρας και συγκεκριμένα στην εξωτερική της επιφάνεια, είτε στον τράχηλο ή μπορεί και να κρέμονται από έναν μίσχο.

Πως δημιουργούνται να ινομυώματα;

Η επιστημονική κοινότητα συμφωνεί πως τα ινομυώματα τα δημιουργεί ο ίδιος μας ο οργανισμός. Μπορεί να υπάρχει κάποιο γενετικό σφάλμα που βρίσκεται στα γονίδιά μας και το οποίο δημιουργεί τα ινομυώματα, καθορίζοντας μάλιστα και την ταχύτητα ανάπτυξης τους. Ένα ποσοστό 40-50% των γυναικών δημιουργεί και αναπτύσσει ινομυώματα στην αναπαραγωγική ηλικία. Η ηλικία που εμφανίζονται είναι συνήθως μετά τα 35, αλλά πιο σπάνια και σε ηλικίες κάτω των 30 ετών.

Υπάρχουν πολλά είδη ινομυωμάτων;

Για να διακρίνουμε τα ινομυώματα θα πρέπει να παρατηρήσουμε την θέση που βρίσκονται ως προς την ανατομία της μήτρας. Έτσι, υπάρχουν τα υπορογόνια, που βρίσκονται στην εξωτερική επιφάνεια της μήτρας, τα ενδοτοιχωματικά που εγκλωβίζονται στο πλάτος του τοιχώματος της μήτρας και τα υποβλεννογόνια, που προβάλουν μέσα στην ενδομητρική κοιλότητα. Πιο συγκεκριμένα, η μήτρα μπορεί να δημιουργήσει ινομυώματα μέσα στο εσωτερικό της, που λέγεται ενδομήτριο (υποβλεννογόνια), στο τοίχωμά της (ενδοτοιχωματικά) και τέλος στην εξωτερική της επιφάνεια (υπορρογόνια).

Τα ενδομήτρια ινομυώματα δημιουργούν συνήθως υπογονιμότητα και μηνορραγίες. Τα τοιχωματικά μπορούν κι αυτά να προκαλέσουν προβλήματα, όπως και τα προηγούμενα, όταν ξεπεράσουν το μέγεθος των πέντε εκατοστών. Ενώ τα εξωτερικά ή υποορογόνια, σπανίως προκαλούν ενοχλήσεις και χειρουργούνται μόνο σε περιπτώσεις που πιέζουν τα γύρω όργανα λόγω αύξησης του μεεγέθους τους.

Πως αναπτύσσονται τα ινομυώματα στον οργανισμό μου;

Τα ινομυώματα περιέχουν υποδοχείς στην επιφάνεια των κυττάρων τους. Τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη, συνδέονται με τους υποδοχείς και δίνουν εντολή για αύξηση των ινομυωμάτων, ενώ ανάλογα με τον αριθμό των υποδοχέων στην επιφάνεια των ινομυωμάτων, καθορίζεται και η ταχύτητα ανάπτυξής τους. Ο αριθμός των υποδοχέων στην επιφάνεια των κυττάρων, καθορίζεται γενετικά. Σημαντικό είναι να ξέρετε πως μετά την εμμηνόπαυση, μειώνονται οι γυναικείες ορμόνες, οπότε σταματάει και η ανάπτυξη των ινομυωμάτων, τα οποία συρρικνώνονται.

Μπορεί να μεγαλώσουν σε μέγεθος;

Ναι. Γενικά ο αριθμός των ινομυωμάτων μπορεί να παραμείνει ίδιος αλλά και να αυξηθεί κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ηλικίας μιας γυναίκας. Σχηματικά, μπορεί να έχουν την μορφή μίας ενιαίας μάζας ή να παρουσιάσουν πολλαπλές αναπτύξεις σε διάφορα σημεία μέσα στη μήτρα. Μετά την εμμηνόπαυση, η ανάπτυξη των ινομυωμάτων συνήθως σταματά και μπορεί να συρρικνωθούν, καθώς η ανάπτυξή τους εξαρτάται από τα οιστρογόνα.

Μπορεί να αποτελέσουν κίνδυνο για την υγεία μου;

Μπορεί να είναι επικίνδυνα γιατί ακόμη και τα μικρότερα ινομυώματα όταν ασκούν πίεση ή παραμορφώνουν την είσοδο του τραχηλου της μήτρας ή τα στόμια των σαλπίγγων, εμποδίζουν την ομαλή δίοδο του σπέρματος προς τις σάλπιγγες όπου γίνεται η γονιμοποίηση, προκαλώντας υπογονιμότητα. Επίσης, τα ινομυώματα που καταλαμβάνουν χώρο στην κοιλότητα της μήτρας, εμποδίζουν την ομαλή εμφύτευση του εμβρύου στην εσωτερική επιφάνεια της μήτρας και μπορεί να οδηγήσουν σε αποβολές, κυρίως στου τρεις πρώτους μήνες κύησης.

Συνοψίζοντας, τα ενδομήτρια ινομυώματα δημιουργούν συνήθως υπογονιμότητα και μηνορραγίες, ενώ τα τοιχωματικά μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα όταν ξεπεράσουν το μέγεθος των τεσσάρων με πέντε εκατοστών. Αντιθέτως, τα εξωτερικά ή υπορογόνια σπανίως προκαλούν ενοχλήσεις και χειρουργούνται μόνο σε περιπτώσεις που λόγω του μεγάλου μεγέθους τους, πιέζουν τα γύρω όργανα.

Υπάρχουν συμπτώματα που θα με βοηθήσουν να ανακαλύψω εάν έχω ινομυώματα;

Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν με βάση τη θέση και το μέγεθος του ινομυώματος. Μπορεί να νιώσετε κόπωση, έντονες ζαλάδες, ενώ η περίοδός σας να είναι βαριά και παρατεταμένη όταν τα ινομυώματα βρίσκονται στο εσωτερικό της μήτρας, εμποδίζοντάς την να συσπαστεί κατά το τέλος της περιόδου. Τα μεγάλα σε μέγεθος ινομυώματα μπορεί να ασκήσουν έντονη πίεση στην ουροδόχο κύστη προκαλώντας ουρολοιμώξεις, έντονη συχνοουρία, ακόμα και ακράτεια.

Επιπλεόν, σε αυτήν την περίπτωση, μπορεί να αισθάνεστε πιο βαριά ενώ σε σπανιότερες περιπτώσεις λόγω της ανεπαρκούς αιματώσεώς τους μπορεί να προκαλέσουν δυνατούς ισχαιμικούς πόνους παρόμοιους με αυτούς που προκαλεί η καρδία κατά το έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Πως γίνεται η διάγνωσή τους;

Υπάρχει μια σειρά εξετάσεων για τα ινομυώματα. Αρχικά ο γιατρός σας θα προχωρήσει σε κοιλιακό ή διακολπικό υπερηχογράφημα μήτρας.  Με την υστεροσαλπιγγογραφία, θα εξετάσουμε ακτινολογικά με τη ροή ειδικής σκιαγραφικής ουσίας μέσω της μήτρας και των σαλπίγγων και θα μας δώσει σημαντικές πληροφορίες για την κοιλότητα της μήτρας και τη διαβατότητα των σαλπίγγων.Σημαντική εξέταση είναι η μαγνητική τομογραφία με την οποία μπορούμε να προσδιορίσουμε τη θέση και το μέγεθος των ινομυωμάτων, αλλά και το κατα πόσον αυτά παραμορφώνουν την μητρική κοιλότητα.

Η ενδομητρική κοιλότητα εξετάζεται ενδελεχώς με υστεροσκόπηση, μερικές ημέρες μετά την λήξη της περιόδου με την χρήση ενδοσκοπίου μέσω του τραχηλου.Ιδανικός χρόνος εξέτασης είναι λίγες ημέρες μετά το τέλος της περιόδου, όταν το ενδομήτριο είναι λεπτό και τα στόμια των σαλπίγγων ευκολότερα ορατά.Πολύ σημαντική εξέταση είναι η λαπαροσκόπηση που πραγματοποιείται με γενική αναισθησία και με την βοήθεια ενδοσκοπίου, ελέγχουμε την κατάσταση των οργάνων.

Αναλυτικότερα,η κοιλιακή κοιλότητα διατείνεται με διοξείδιο του άνθρακα προκειμένου τα όργανα να γίνουν περισσότερο ορατά και εισάγεται ενδοσκόπιο στο εσωτερικό της κοιλιάς μέσα από μια μικροσκοπική τομή κοντά στον αφαλό. Με τη βοήθεια του ενδοσκοπίου ο γιατρός ελέγχει την κατάσταση των κοιλιακών οργάνων και εντοπίζει αν υπάρχουν παθολογικές καταστάσεις που μπορεί να προκαλούν υπογονιμότητα.

Υπάρχει θεραπεία για τα ινομυώματα;

Οι βασικοί παράγοντες που καθοριζουν την θεραπεία για τα ινομυώματα, καθορίζονται από την ηλικία σας, την θέσηστην οποία βρίσκεται, τον αριθμό, τον τύπο και φυσικά το μέγεθός τους. Υπάρχει η δυνατότητα να επιτευχθεί μείωση της αιμορραγίας και του μεγέθους των ινομυωμάτων με την χρήση αντισυλληπτικών χαπιών ή με γοναδοτροπίνες, που ελαττώνουν την παραγωγή των οιστρογόνων από τις ωοθήκες. Σε πειραματικό στάδιο, υπάρχουν και τα SPRMs που αποτελούν ειδικούς τροποποιητές των υποδοχέων της προγεστερόνης που δρουν στο ενδομήτριο, μειώνοντας αισθητά την διάρκεια και την σοβαρότητα των αιμορραγιών αλλά και το μέγεθος των ινομυωμάτων.

Η πιο διαδεδομένη θεραπεία είναι αυτή της λαπαροσκόπησης που απαιτείται ειδικά οταν τα ινομυώματα αναπτύσσονται στα εξωτερικά τοιχώματα της μήτρας. Βασίζεται στην επισκόπηση με τηλεσκοπική κάμερα οπτικής ίνας των έσω οργάνων, χωρίς την ανάγκη διάνοιξης των κοιλιακών τοιχωμάτων, ενώ με τη μεγέθυνση που παρέχεται μέσω κάμερας, ο γυναικολόγος σας έχει τη δυνατότητα να δει με μεγάλη λεπτομέρεια πολύ σημαντικά ανατομικά στοιχεία που με κλασική χειρουργική μέθοδο δε θα ήταν εύκολο να διακριθούν.

Όταν τα ινομυώματα βρίσκονται στο ενδομήτριο, τότε η εκτομή τους γίνεται με τη βοήθεια του υστεροσκοπίου. Δεν απαιτούνται τομές ή τραυματισμοί ενώ όπως και στην λαπαροσκόπηση διαρκεί λίγα λεπτά και δεν απαιτεί γενική αναισθησία. Είναι ελάχιστα επεμβατική και μας δίνει αναλυτική εικόνα της κατάστασης του ενδομητρίου.

Μπορώ όμως να μείνω έγκυος εάν έχω ινομυώματα;

Θεωρητικά ναι, αλλά όπως είδαμε και πιο πάνω τα ινομυώματα είναι «ένοχα» σε προβλήματα υπογονιμότητας που μπορεί μια γυναίκα να αντιμετωπίζει. Οι έρευνες έχουν αποδείξει ότι μετά από λαπαροσκοπική αφαίρεση των ινομυωμάτων έχουν αυξηθεί τα ποσοστά γονιμότητας σε ποσοστό μέχρι και 70%!

Ιδανικά, θα πρέπει να αφαιρεθούν, προκειμένου να αποφύγουμε τις επιπλοκές που μπορεί να υπάρξουν κατά την διάρκεια της κύησης, δεδομένου ότι η κύηση μπορεί να αποτελέσει παράγοντας εξέλιξής τους αφού τα αυξημένα επίπεδα οιστρογόνων ευνοούν την ανάπτυξή τους, πράγμα που σημαίνει ότι είναι αρκετά πιθανό στη διάρκεια των εννέα μηνών να μεγαλώσουν. Σε αυτή την περίπτωση χειρουργούνται έναν περίπου χρόνο μετά τον τοκετό.  Μια γυναίκα μπορεί να μείνει έγκυος 6 μήνες μετά από χειρουργική η λαπαροσκοπική αφαίρεση ινομυώματος οπότε και η έκβαση της κύησης μπορεί να θεωρηθεί επιστημονικά, ομαλή.

Και εάν είμαι ήδη έγκυος; Κινδυνεύει το μωρό μου;

Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, απαιτείται η απλή παρακολούθησή τους αλλά εάν στην πορεία υπάρχει μια τάση αύξησης του μεγέθους τους, μπορεί να απαιτηθεί επέμβαση του γυναικολόγου σας. Αν έχετε συνεπώς διαγνωστεί με ινομυώματα και παράλληλα είστε έγκυος σε πρώτο στάδιο απαιτείται απλώς η τακτική παρακολούθησή σας από τον ιατρό γυναικολόγο σας και η αφαίρεσή τους δεν προτείνεται κατά τη διάρκεια καισαρικής τομής.

Σε σπάνιες περιπτώσεις αν είναι μεγάλα σε μέγεθος, μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγία κατά τη διάρκεια της κύησης ή μετά τον τοκετό. Αντιθέτως, όταν αφαιρούνται τοιχωματικά ινομυώματα μεγαλύτερα των πέντε εκατοστών, σωστό είναι ο τοκετός να γίνεται με καισαρική τομή. Εξαίρεση αποτελούν τα υποορογόνια ή μισχωτά ινομυώματα, δηλαδή εκτός μήτρας, όπου δε χρειάζεται να κοπεί το μυϊκό τοίχωμα της μήτρας.