Μια ιδιαίτερα σημαντική γυναικολογική εξέταση με πολύ μεγάλη σημασία στην πρόληψη και καταπολέμηση σημαντικών ασθενειών όπως ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας, δεν είναι άλλη από την γνωστή μας κολποσκόπηση. Συνοπτικά, πρόκειται για μία μέθοδο με την οποία μπορούμε να εξετάσουμε τα εξωτερικά γεννητικά όργανα, τον κόλπο και τον τράχηλο της μήτρας με μικροσκόπιο.
Μπορούμε να συλλέξουμε πολύτιμες πληροφορίες με την επισκόπηση αυτή του δέρματος και των βλεννογόνων του κατώτερου γεννητικού συστήματος μιας γυναίκας ιδιαίτερα όταν τα αποτελέσματα του τεστ Παπανικολάου μας έχουν οδηγήσει στην ανάγκη για διενέργεια περαιτέρω εξετάσεων. Μάλιστα, η διαδικασία είναι ίδιας σύλληψης με το τεστ Παπ, με την διαφορά ότι όταν ο γιατρός εισάγει τον κολποδιαστολέα και εξετάζει τον τράχηλο, εφαρμόζει σε αυτόν ένα ειδικό διάλυμα, το οποίο χρωματίζει τις παθολογικές περιοχές σε άσπρο χρώμα.Οι περιοχές αυτές χρήζουν περαιτέρω αξιολόγησης και ο γιατρός σας μπορεί να πάρει μικρά κομμάτια ιστού προκειμένου να πραγματοποιήσει βιοψία.
Πως θα ξέρω εάν χρειάζομαι κολποσκόπηση;
Εάν το τεστ Παπ που έχει προηγηθεί, μας δείξει αλλοιώσεις στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας, τότε επιβάλλεται να προχωρήσουμε άμεσα σε κολποσκόπηση προκειμένου να εντοπιστεί η έκταση και το είδος των αλλοιώσεων. Οι στατιστικές μας δείχνουν ότι μία στις δέκα γυναίκες που εξετάζονται με τεστ Παπ παρουσιάζουν αλλοιώσεις και πρέπει να προβούν σε κολποσκόπηση.
Τι σημαίνει παθολογικό τεστ Παπ;
Το τεστ Παπανικολάου είναι παθολογικό όταν υπάρχουν προκαρκινικές αλλοιώσεις ή καρκίνος του τραχήλου, που συνήθως προκαλούνται από λοίμωξη από τον ιό HPV. Για τον άμεσο εντοπισμό της μόλυνσης από HPV, γίνεται ανίχνευση με μοριακές τεχνικές, σε κύτταρα που συλλέγονται από τον τράχηλο της μήτρας. Μπορεί όμως να γίνει και ανεύρεση φλεγμονωδών αλλοιώσεων από HPV. Οι φλεγμονώδεις αλλοιώσεις από HPV μπορεί να είναι εμφανείς με το γυμνό μάτι με τον εντοπισμό οξυτενών κονδυλωμάτων. Συχνότερα όμως, οι αλλοιώσεις δεν φαίνονται με το γυμνό μάτι στην απλή κλινική εξέταση και η διάγνωση γίνεται έμμεσα, όταν ανευρίσκονται κύτταρα με φλεγμονή από HPV στο τεστ Παπανικολάου ή όταν ανευρίσκονται φλεγμονώδεις αλλοιώσεις κατά την ιστολογική εξέταση μιας βιοψίας που λαμβάνεται στην κολποσκόπηση.
Πότε πρέπει να προβώ σε κολποσκόπηση;
Όπως είπαμε, η κολποσκόπηση αποτελεί συμπληρωματική εξέταση του τεστ Παπανικολάου με σκοπό την έγκαιρη και αξιόπιστη ανίχνευση κυτταρικών αλλοιώσεων. Συνιστάται σε περιπτώσεις παθολογικού τεστ Παπανικολάου, σε παρουσία ιού HPV υψηλού κινδύνου, σε περιπτώσεις παρουσίας κονδυλωμάτων, σε αιμορραγίες μήτρας, σε κλινική πιθανότητα τραχηλικής βλάβης, σε μετεγχειρητική παρακολούθηση ασθενών που υποβλήθηκαν σε κωνοειδή εκτομή τραχήλου κλπ.
Τι ακριβώς είναι η κολποσκόπηση και ποια διαδικασία ακολουθείται;
Πρόκειται για μια εξαιρετικά απλή εξέταση που πραγματοποιείται στο ιατρείο. Απατείται εισαγωγή κολποδιαστολέα και ακολούθως εφαρμόζεται ένα ειδικό διάλυμα το οποίο χρωματίζει τις παθολογικές περιοχές. Η διαδικασία διαρκεί μόλις λίγα λεπτά, και τα αποτελέσματα είναι άμεσα διαθέσιμα. Μπορούμε μάλιστα να πούμε πως έχει και ένα στοιχείο διαδραστικότητας καθώς τα σύγχρονα κολποσκόπια έχουν ενσωματωμένη κάμερα με την οποία και η ίδια η ασθενής μπορεί παρακολουθεί την εξέτασή της σε μόνιτορ και να ενημερωθεί άμεσα από τον γυναικολόγο της.
Είναι επίπονη διαδικασία η κολποσκόπηση; Θα πρέπει να έχω φροντίσει για κάτι πριν την εξέταση;
Η εξέταση όπως είπαμε είναι εξαιρετικά απλή, σύντομη και ανώδυνη. Διαρκεί περίπου είκοσι με τριάντα λεπτά και στην περίπτωση που θα πρέπει να ληφθεί κάποιο δείγμα για βιοψία, ίσως να νιώσετε ένα ελαφρύ τσίμπημα ή μικρές κράμπες. Προληπτικά θα πρέπει η εξετάζουσα να μην έχει προβεί σε σεξουαλική επαφή και να μην έχει πραγμαοποιήσει κολπικές πλύσεις για τουλάχιστον μία ημέρα πριν την εξέταση. Επίσης, η κολποσκόπηση μπορεί να γίνει σε οποιαδήποτε φάση του κύκλου εκτός και αν υπάρχει έντονη κολπική αιμορραγία.
Τι να περιμένω από μία βιοψία;
Με την βιοψία, αφαιρείται ένα δείγμα ιστού το οποίο τοποθετείται σε ένα μπουκαλάκι με συντηρητικό και αποστέλλεται στο εργαστήριο για εξέταση. Η λήψη βιοψιών μέσω της κολποσκόπησης, γίνεται με βάση κάποια μορφολογικά χαρακτηριστικά που υπάρχουν στην επιφάνεια του επιθηλίου, όπου εντοπίζονται οι αλλοιώσεις και επιλέγεται η πιο ύποπτη περιοχή για λήψη βιοψίας με ειδικές λαβίδες που δεν προκαλούν πόνο.
Η πρώτη κίνηση αμέσως μετά την λήψη βιοψίας, είναι η χορήγηση υγρού καφέ χρώματος που θα σταματήσει την αιμορραγία. Πολλές φορές το υγρό αυτό αναμιγνύεται με το αίμα, σχηματίζοντας ένα παχύρρευστο μαύρο έκκριμα, το οποίο είναι φυσιολογικό να βγαίνει από τον κόλπο για τις επόμενες 2 ημέρες από την κολποσκόπηση. Δεν συνιστά λοιπόν λόγο ανησυχίας. Το υλικό της βιοψίας αποστέλλεται σε ειδικό ιστολογικό εργαστήριο και το αποτέλεσμα είναι διαθέσιμο σε μερικές μέρες. Μετά από λήψη βιοψίας συνιστάται η αποφυγή σεξουαλικής επαφής για τουλάχιστον μία εβδομάδα καθώς επίσης και η χρήση ταμπόν ή ενδοκολπικών κρεμών για δύο ημέρες μετά τη διαδικασία.
Τι αποτελέσματα μπορεί να περιμένω;
Αυτό εξαρτάται από την περίπτωση. Για παράδειγμα, μπορεί να χρειαστεί μια απλή επανάληψη του τεστ Παπανικολάου, η λήψη βιοψίας, η κωνοειδής εκτομή τραχήλου, η επανάληψη της κολποσκόπησης, ο έλεγχος του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων ή και συνδυασμός των παραπάνω. Επιπλέον μπορεί να χρειαστεί και ο προληπτικός εμβολιασμός κατά του ιού HPV.
Μπορούν να υπάρχουν παρενέργειες;
Είναι εξαιρετικά σπάνιες αλλά μπορεί να συμβεί. Σε περιπτώσεις συνεχούς και έντονης κολπικής αιμορραγίας, εάν νιώθετε οξείς και συστηματικούς πόνους στην κάτω κοιλιακή χώρα, εάν έχετε εμφανίσει πυρετό ή έχετε αντιληφθεί περίεργες εκκρίσεις με άσχημη οσμή από τον κόλπο, θα πρέπει να συμβουλευτείτε άμεσα τον γυναικολόγο σας.
Τι μπορώ να περιμένω από μία θεραπεία;
Εάν έχουν βρεθεί αλλοιώσεις, ο ενδεδειγμένος τρόπος είναι η αφαίρεσή τους. Οι βλάβες μπορεί να είναι ορατές στα εξωτερικά γεννητικά όργανα και να μοιάζουν με μικρές ελιές (οξυτενή κονδυλώματα) ή να είναι επίπεδες. Τα στελέχη του HPV που ευθύνονται για καρκινογόνο δράση δεν προκαλούν ορατά κονδυλώματα αλλά προκαλούν δυσπλασίες στον τράχηλο της μήτρας. Βέβαια θα πρέπει να τονιστεί ότι εάν μια γυναίκα έχει δυσπλαστικές αλλοιώσεις δεν σημαίνει ότι θα εμφανίσει καρκίνο.
Η αντιμετώπιση είναι χειρουργική και περιλαμβάνει την αφαίρεση της βλάβης με κωνοειδή εκτομή με αγκύλη διαθερμίας, είτε με νυστέρι είτε καυτηριασμός – εξάχνωση με χρήση laser. Θα πρέπει πάντοτε να θυμόμαστε ότι οι δυσπλασίες τραχήλου της μήτρας δεν είναι defacto καρκίνος ωστόσο θεωρούνται προκαρκινικές βλάβες και χρειάζεται συχνή παρακολούθηση και έγκαιρη αντιμετώπιση. Μετά την επέμβαση και προκειμένου να βεβαιωθούμε ότι δεν έχουν απομείνει άλλα κύτταρα που έχουν υποστεί αλλοιώσεις, θα πρέπει η ασθενής να υποβάλλεται σε τεστ παπ κάθε έξη μήνες, έως ότου βεβαιωθούμε ότι έχουν αφαιρεθεί πλήρως.
Υπάρχει πιθανότητα μετά απο μια επιτυχή θεραπεία να εμφανιστεί ξανά στο μέλλον;
Δυστυχώς, οι βλάβες πράγματι μπορούν να εμφανιστούν ξανά. Αυτό εξαρτάται από πολλούς πράγοντες όπως ο τύπος του ιου που μπορεί να έχει προσβάλλει την ασθενή, ένα ανεπαρκές ανοσοποιητικό σύστημα, αλλά και ο τρόπος ζωής. Το κάπνισμα, η κακή διαροφή και η έλλειψη άσκησης αποδυναμώνουν τον οργανισμό μας και μπορεί να οδηγήσουν σε υποτροπές.
Τι άλλο θα πρέπει να προσέξω;
Είναι κρίσιμης σημασίας το να γνωρίζουμε πως οι γυναικολόγοι δεν λαμβάνουν κατάρτιση στον τομέα της κολποσκόπησης από το πανεπιστήμιο. Αν και η εξέταση είναι απλή και ανώδυνη όπως είπαμε, ο ιατρός έχει πολύ μεγάλη ευθύνη, αφού πρέπει να εντοπίσει και επεξεργαστεί σημαντικά ευρήματα κρίσιμης σημασίας χωρίς να υπάρχουν περιθώρια λαθών. Ο γυναικολόγος λοιπόν που πρόκειται να προβεί σε κολποσκόπηση θα πρέπει να έχει λάβει την σημαντική αυτή κατάρτιση σε ειδικά κέντρα και να έχει αποκτήσει έγγραφη πιστοποίηση μετά από εξετάσεις που δίνονται στην Ελληνική Εταιρεία Παθολογίας Τραχήλου και Κολποσκόπησης.
Μπορείτε να ζητήσετε να δείτε το πιστοποιητικό του ιατρού σας ή να ανατρέξετε στον διαδίκτυο, στη λίστα της Ελληνικής Εταιρείας Παθολογίας Τραχήλου και Κολποσκόπησης, με όλους τους Γυναικολόγους που είναι πιστοποιημένα ειδικοί στην κολποσκόπηση.
Μη εξειδικευμένος ιατρός, λόγω έλλειψη κατάρτισης μπορεί να λάβει βιοψίες από υγιείς περιοχές και να μην αντιληφθεί τυχόν αλλοιώσεις που μπορεί να υπάρχουν. Επίσης ελλοχεύει ο κίνδυνος να προβεί σε θεραπεία όταν οι βλάβες στον τράχηλο δεν είναι αξιόλογες. Έτσι, ενώ οι βλάβες δεν προκαλούν προβλήματα γονιμότητας ή προβλήματα στην εγκυμοσύνη, κάποιες θεραπείες μπορεί να έχουν τέτοιες επιπτώσεις.
